Мальта – Туниси Италиеи рыбжьара иҟоу ҳәынҭқарра хәыҷӡоуп. Уи дгьылбжьахоуп. Уи иаакәыршаны Адгьылбжьаратәи амшын ыҟоуп. Ара иҟам иџьоушьаша аԥсабаратә ҭыԥ ԥшӡарақәа, уаҩ иимбац аҵиаақәеи аԥстәқәеи, аха уеизгьы уи иаҭаауеит адунеи зегьы аҟынтәи ауаа. Ауаа арахь иаауеит амшын аԥшаҳәаҿы рыԥсы ршьарц, амра ргәы ҟанаҵарц, ргәазхара ицәиаларц, аратәи акультура еилыркаарц. Ари атәыла акультуреи аҭоурыхи џьашьахәыс иукша иреиуоуп. Ари атәыла акультура – иеиуеиԥшым ажәларқәа рҵасқәа рыла ишьақәгылоуп. Убри аҟнытә уи аҷыдарақәа рацәаны иамоуп. Ари адгьылбжьаха акырынтә ампыҵахалаҩцәа ақәлахьан. Уи иааннакылон астратегиатә ҭыԥ. Убри аҟнытә уи иеиуеиԥшым ажәларқәа колониас иҟарҵахьан, рнапаҿы иааргахьан. Ара иҟан авизантиеццәа, араԥцәа, аримленцәа, аиспанцәа, англичанцәа. Арҭ ажәларқәа ркультурақәа зегьы анырра ду ҟарҵеит аҭыԥантәи акультура ашьақәгылараҿы. Мальта ихьыԥшым ҳәынҭқарраны иҟалеит 1964 шықәсазы, абританеццәа анықәырца. Аха англыз бызшәа ара иҳәынҭқарратә бызшәаны иҟоуп иахьагьы, мальтатәи абызшәа инаваргыланы.

Англичанцәа Мальта иазынрыжьит иеицырдыруа иара аҵара асистема. Мальта иҟоуп аҳәаанырцәхәыҷқәа аҵара ахьырҵо ахатә школқәа, иҟоуп иара убас аратәи ауааԥсыра рхәыҷқәа рзы аҳәынҭқарратә школқәа, Британиа ишыҟоу еиԥш. Ирыԥхьаӡоит ахатә школқәа рҿы иаҳа иеиӷьны аҵара ддырҵоит ҳәа. Арҭ ашколқәа рҿы ахәыҷқәа аҵара роуеит англыз бызшәала. Аха ара иҟам Британиа злеицырдыруа ахатә школқәа – апансонқәа. Мальтаҟа иаауа аҵаҩцәа нхоит ара инхо ауаа рҭаацәарақәа рҿы, урҭ азхиоуп ахәыҷқәа рыдкылара. Ашкол иалго ироуа асертификат ICE жәларбжьаратәи аицуаажәларраҿы ахархәара амоуп. Мальта иҟоуп апансион змоу аурыс школ. Уи ыҟоуп Абжьаратәи ашәышықәсақәа рзы идыргылаз ажәытә бааҿы. Уи ашкол иунаҭоит мальтатәи аттестат еиԥш аурыс аттестатгьы. Ари ашкол аҿы аҵара рҵоит инеиҵыху апрограммала актәи акласс инаркны ажәеизатәи акласс аҟынӡа, ма ҿҳәаракьаҿлатәи апрограмма ала, шықәсык аҩныҵҟа. Ари ашкол аҿы иҟоуп иара убас акурсқәа.

Мальтатәи иеҳау ҵараиурҭак аҭаларазы иумазароуп TOEFL асертификат ма ашколтә аттестат. Асертифекат аҿы иарбоу ахәшьарақәа 550 иреиҵазар, аҵарахьы урыдыркылаӡом, аха алшара урҭоит азыҟаҵаратә курсқәа рҿы аҵара аҵаразы (аҽазыҟаҵаразы), абызшәа адырра аҩаӡара аиӷьтәразы. Атәыла ауниверситетқәа ирыдыркылоит иара убас IB, A-level адипломқәа.

Зегьы реиҳа иеицырдыруа, ҳаҭыр зқәу ҵараиурҭоуп – Мальтатәи ауниверситет. Уи аартын Абжьаратәи ашәышықәсқәа рзы.

Иахьа ара аҵара рҵоит 7-нызықьҩык мальтаа, иара убас аҳәаанырцәтәи астудентцәа рацәаҩны. Ара иуҵар ҟалоит аматематика шьаҭас измоу аҭҵаарадыррақәа, аиуристприденциа, агуманитртә ҭҵаарадыррақәа уҳәа убас иҵегьы. Ара астудентцәа ироуеит азыҟаҵара бзиаӡа. Уи алҵшәақәа англиатәи алҵшәақәа ирыҵахом. Ара иҟоуп адунеи аҿы иеицырдыруа абызшәатә школқәа. Урҭ даара ибзианы рхы аадырԥшуеит рылҵшәақәа рыла. Ара аус руеит зквалификациа ҳараку арҵаҩцәа. Аҵаҩцәа ирыдыргалоит аинтерес зҵоу апрограммақәа жәпакы.

Аӡәарҩы ирҭахуп аҵареи аԥсшьареи реилагӡара ахьрылшо атәылахь ацара. 350 мшы ара амра ԥхоит. Мальтатәи абызш́а уҵар улшоит аҭыԥантәи ашколқәа руак аҿы. Урҭ адкылара иазхиоуп иарбан аамҭазаалак. Аԥсшьара мшқәа раан аилаҩеиласра (ажиотаж) иалагоит, аҭаацәа рхәыҷқәа аԥхынтәи акурсқәа рахь ирышьҭуеит. Урҭ уа аҵарагьы (абызшәагьы) рҵоит, рыԥсгьы ршьоит. Аԥсшьара адагьы ара ауаа ирымоуп алшара аҭыԥантәи архитектура аҵара, ара ирацәоуп абжьаратәшәышықәсазтәи аргыларақәа. Ара иара убас ирацәоуп зҭаара иаԥсоу аҳаԥқәа, амузеиқәа, аҭоурыхтә ҭыԥқәа, аҭыԥ ԥшӡарақәа. Зегьы бзиа ирбоит адгьылбжьаха Комино ахь ныҟәара ацара. Ара угәазхара иубар улшоит аӡыбжьахала Иаҵәа.

Абызшәатә школқәа ахьыҟоу еиҳарак ақалақь дуқа рҿы ауп. Аҭаацәа аҵарахьы рхәыҷқәа ахьырышьҭуа еиҳарак Мальтаҟа ауп. Избанзар ара иҭынчроуп, анхаразы ашәарҭара ыҟаӡам. Аҭыԥантәи ауаа ҟазшьала еснагь ахәыҷы ицхраара иазхиоуп. Ара удыргәырӷьоит аҭыԥантәи ахәқәа. Аԥхынтәи апрограммақәа (акурсқәа) хынтә рыла иеиҵоуп егьырҭ атәылақәа рҿы аасҭа. Аҵара Алҵшәақәеи аҵаразы иаԥҵоу аҭагылазаашьа бзиақәеи рыла ари атәыла егьырҭ атәылақәа ирыҵахом. Ара иеиуеиԥшым ахырхарҭақәа рыла азанааҭқәа роуеит, арҵара авариантқәагьы рацәоуп. Дарбанзаалак ауаҩы иалихыр илшоит ииҭаху азанааҭ, иара убас ииҭаху аҿҳәарақәа. Абызшәатә школқәа зегьы ирымазароуп алицензиа, ирықәныҟәозароуп астандарт ҳаракқәа.

Аԥхын абызшәа аҵаразы Мальтаҟа ацара згәы иҭазкуа ибзианы иҟаиҵоит, избанзар уи ара абызшәагьы иҵоит, насгьы ишьоит, аҩызцәа ҿыцқәеи адырра ҿыцқәеи ирҳауеит.