Канада
Канадатәи аԥшаҳәақәа раԥхьатәи аҭҵааҩы британиатәи афлот аҿы арра иахысуаз Италиа ииз Џьон Кебот иоуп. Канада аҭоурых ду змоу тәыла дууп. Иахьа ара уахыҽхәартә иҟоуп аԥсҭазаара аҩаӡара. ООН акырынтә иазгәарҭахьеит ари атәыла анхаразы ишыманшәалоу. Ара ирласны иҿиоит аиндустриатә ааглыхра. Уи иахьатәи аамҭа аҽақәыршәаны аҿиара иаҿуп. Уи дурала адунеи аҿы аҩбатәи аҭыԥ ааннаклыоит. Атәыла аекономика есышықәса иаҳа-иаҳа иҿиоит, иӷәӷәахоит. Иахьа канада зегьы реиҳа ибеиоу атәылақәа ируакуп. Ара иҟоуп аҭагылазаашьа бзиақәа абизнес азы иарбан хырхарҭазаалак ала. Ара иуоур ҟалоит иара убас аҵара бзиа. Атәылаҿы ирацәоуп ашколқәа, аколлеџьқәа, ауниверситетқәа. Ара иҟоуп аҭагылазаашьа бзиақәа абызшәа арҵаразы. Уи азы иҟоуп абызшәатә курсқәа абызшәа зҵарц зҭаху зегьы рзы, адуцәа рызгьы, ахәыҷқәа рызгьы. Ахәыҷқәа акурсқәа рахь иныҟәоит аԥхын. Канада афициалтә бызшәақәас иԥхьаӡоуп афранцыз бызшәеи англыз бызшәеи. Дарбанзаалак ауаҩы иалихуеит аҵара злаиҵарц ииҭаху, дызлацәажәаларц ииҭаху абызшәа.
Ара ахәыҷқәа ашкол иҭалоит 5-6 шықәса анырхыҵлак. Аҭаацәа рхәыҷқәа рзы иалырхуеит ма аҳәынҭқарратә школ ма ахатә школ. Ахатә школқәа ара уиаҟара ирацәам. Иарбанзаалак ахатә школ иамоуп ахатә гьама (ҟазшьа), ахатә хьӡы. Аҵара ара ахаҭабзиара ҳаракуп. Аҭыԥантәи ашколқәа техникала ибзианы иеиқәыршәоуп. Уи аганахьала урҭ аԥыжәара рымоуп британтәи ашколқәеи АИА рышколқәеи раасҭа. Ахәыҷқәа аҵара анаҩсангьы, аспорти аҟазареи рҽазыҟарҵоит. Аспорт ахәыҷқәа арӷәӷәоит, иарҿиоит. Канадаа еицырдыруеит рықәҿиарақәа рыла аспорт аганахьала. Ахәыҷы ашкол даналгалак, аттестат аниоулак, уи дҭалар илшоит иарбанзаалак иеиҳау аҵареиурҭа Канада, АИА рҿы, Англиа.
Канада иунаҭоит зхаҭабзиара ҳараку иеиҳау аҵара. Аҵара ахәԥса уиаҟара иҳаракым, уи умч ақәхартә иҟоуп, егьырҭ англыз бызшәала ицәажәо аҳәынҭқаррақәа рҿы аасҭа. Австралиеи, Англеи, АИА рҿи аҵара ахә иаҳа ицәгьоуп. Канада иҟоу ауниверситетқәа иреиуоу: Монреальтәи ауниверситет McGiLL University Ванкувертәи ауниверситет – University of British Columbia, Онтариотәи ауниверситет – University of Waterloo, Торонтатәи ауниверситет – University of Toronto. Аҵарашықәс ара иалагоит цәыббрамзазы, ма жьарныҳәамзазы, Иеиҳау ҵараиурҭақәак рҿы аҵара иалагоит лаҵарамзазы. Ара аҵара рҵоит 3-5 шықәса. Иаҳа аԥыжәара змоу хырхарҭақәоуп – атуризм ,абизнес, аинџьенериа, акомпиутерқәа, амедицина, афармациа. Канадатәи Иеиҳау аҵареиурҭа аҭалара ус имариоу усым, уи аҭаларазы ашколтә аттестат адагьы иумазароуп аҳәаратә шәҟәы (мотивационное письмо). Иара уубас иаарԥшутәуп абызшәа адырра аҩаӡара асертификатқәа TOEFL, IELTS. Уи адагьы, ауниверситет иамоуп азин изыцҵоу аԥышәарақәа рыҭира аԥшьгара (адгалара). Амагистратура аҭаларазы иеиҭах иҭитәуп иуадаҩу аԥышәарақәа – GMAT, GRE. Урыстәылатәи ауааԥсыра ашкол ианалгалак, ирҭалоит Канадатәи иеиҳау аҵараиурҭақәа. Урыстәылатәи иеиҳау аҵараиурҭаҿы 1-2 акурсқәа рҿы аҵара зҵо рҵара иацырҵар рылшоит Канада.
Канада аколлеџьқәа рацәоуп. Ара иуоуеит иахәҭоу аҵара. Ара иуоуеит аԥхьаҟа аԥсҭазаараҿы ухы иаурхәаша азанааҭқәа. Аколлеџьқәа рҿы иуҵар улшоит аӡыргаратә ус, амаркетинг, амода уҳәа егьырҭ ахырхарҭақәа рыла азанааҭқәа, зхархәара маҷу азанааҭқәагьы уахь иналаҵаны. Аколлеџь аҿы аҵара ддырҵоит иеиҳау аҵараиурҭа аҭалара алзыршо апрограммақәа рыла.
Атәылаҿы иеиҿкаау абызшәатә курсқәа рҿы аамҭа кьаҿк иалагӡаны иуҵар улшоит аколлеџь ма ауниверситет аҭалара алзыршо абызшәақәа. Торонтеи Ванкувери аус зуа ашкол ILAC зегьы иреиӷьу школуп Аҩадатәи Америка. Ари ашкол аҿы иуҵо абызшәала жәларбжьаратәи аԥышәарақәа рыҭира улшо уҟалоит. Ара иҟоуп абизнеси аинтенсивтә программақәеи. Ара аинтерес аҵоуп аматреиал азнагашьа, иара убас анхаразы иҟоу аҭагылазаашьақәагьы угәы ҟарҵоит.
Есышықәса атәыла иаҭаауеит атуристцәа рацәаҩны, иара убас рхыԥхьаӡара иацлоит аҳәаанырцәтәи астудентцәа. Ара угәазхара иузбом атәыла аԥшӡарақәеи аԥсабареи, Ниагартәи арҩаши (аӡхыҽҽеи), аӡиасқәеи, ауаҩы инапы зкьымсыц акәакьқәеи. Ара ирацәоуп аиаҵәареи аӡыхьқәеи. Ара аҳауа даара ицқьоуп. Ара имаҷым иара убас аекономикатә центрқәеи, акультуратәи аҭоурыхтәи ҭыԥқәа. Монреаль Париж иадыркылоит. Торонтаҟа ицоит аамҭа ибзианы ахгаразы, амузеиқәа рбаразы. Торонта ауаа рацәаҩны иеиланхоит, арахь иаауеит аимигрантцәа рацәаҩны, убри аҟынтә ара амилаҭқәа рхаҭарнакцәагьы рацәаҩуп. Ванкувер имҩаԥысуан Аолимпиатә хәмаррақәа. Уи апланетаҿы зегьы иреиӷьу ақалақь ҳәа иԥхьаӡоуп.
Канада ихьыԥшым аиммигрантцәа ртәыла ҳәа иашьҭуп. Урҭ атәыла ибзианы ирзыҟоуп. Ара аԥсҭазаара аҩаӡара ҳаракуп, ауаа рхы зланыҟәыргаша ацхыраагӡақәеи атәанчахәқәеи роуеит. Ара амедицина хәыдаԥсадоуп, ахныҟәгара мариоуп. Ара зегьы раԥхьа иргыланы ирыӡбоит ауаа нхарҭала реиқәыршәара азҵаара.
Аҵареи анхареи рзы ара иҟоу аҭагылазаашьа бзиақәа ирыбзоураны атәыла иауҭоит иеиҳау ахәшьарақәа. Канада астудент аҵара ирҵара адагьы, уи изалнахуеит аԥсҭазаараҿы амҩа. Ара астудент иҵара даналгалак ашьҭахь хышықәса ари атәылаҿы аус иур, дынхар илшоит, ара аҵара зауз, аусура иалаго ари аҳәынҭқарра датәылауаҩны дҟалар илшоит. Ара наунагӡа даанхар илшоит.